Σάββατο 20 Δεκεμβρίου 2008

ο θάνατος αναιρείται ζώντας

αποσπάσματα επιλεγμένα από το ιταλικό κείμενο "ai ferri corti"


Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς πάθος και όνειρα -εδώ έγκειται η μεγάλη ελευθερία που μας προσφέρει αυτή η κοινωνία. Μπορούμε να μιλάμε χωρίς φραγμούς ειδικότερα πάνω σε αυτό το οποίο αγνοούμε. Μπορούμε να εκφράσουμε όλες τις γνώμες του κόσμου -ακόμη και τις πιο παρακινδυνευμένες- κι έπειτα να εξαφανιστούμε πίσω απ' τους ήχους τους. Μπορούμε να ασχολούμαστε έπ’ άπειρον με «χρήσιμα» πράγματα, μπορούμε να διασκεδάζουμε συγκεκριμένες ώρες και να διασχίζουμε με υψηλές ταχύτητες περιβάλλοντα θλιβερά πανομοιότυπα. Μπορούμε να μοιάζουμε με ξεροκέφαλους νέους λίγο πριν δεχτούν παγωμένα χτυπήματα κοινής λογικής. Οι δικαιολογίες δεν λείπουν πότε σ' ένα κόσμο με τόσο μεγάλη γλώσσα.


Με λίγη εξάσκηση, θα μπορούσαμε να περάσουμε μια ολόκληρη ημέρα χωρίς την παραμικρή σκέψη. Οι ρυθμοί της καθημερινότητας σκέφτονται εκ μέρους μας. Από τη δουλειά στον «ελεύθερο χρόνο» τα πάντα ξετυλίγονται σαν συνέχεια της επιβίωσης. Πάντα υπάρχει κάτι απ' το οποίο θα μπορούσαμε να πιαστούμε. Το ρίσκο και ο ζήλος αποτελούν μια άγνωστη πραγματικότητα για τον καθένα. Υπάρχει μόνο ασφάλεια και καταστροφή, ρουτίνα και διάλυση. Καταποντισμένοι ή μόλις σωσμένοι. Ποτέ ζωντανοί.


Έφτασε η ώρα να συγκρουστούμε μ' αυτό το εμείς, με την αντανάκλαση της μοναδικής σύγχρονης κοινότητας: της εξουσίας και του εμπορεύματος. Ενάντια σε όλα αυτά πρέπει να μονομαχήσουμε μέχρι θανάτου με τη ζωή.

Τα άτομα δεν είναι κάτι άλλο πέρα από όμηροι ενός μηχανισμού που τους παρέχει το δικαίωμα της ομιλίας αφού προηγουμένως τους έχει αφαιρέσει την ικανότητα να την πραγματώσουν. Σε κάθε πλευρά υπάρχουν παραιτημένοι. Και αυτή η παραίτηση αφορά κάθε πτυχή της ζωής, τις επιθυμίες μας, την αποφασιστικότητα μας, μέχρι και τις πιο μικρές καθημερινές μας συμβιβάσεις.


Η κοινωνική συνείδηση είναι μια εσωτερική φωνή που διαρκώς επαναλαμβάνει: οι άλλοι αποδέχονται. Η ομαλότητα της εργασίας και του «ελεύθερου χρόνου», της οικογένειας και της κατανάλωσης, σκοτώνει όλα τα μνησίκακα πάθη της ελευθερίας. Και τα πάθη είναι μνησίκακα, γιατί είναι φυλακισμένα και υπονομευμένα από μια κανονικότητα παγωμένη σαν το πιο παγωμένο θηρίο. Είναι επίσης μνησίκακα γιατί η διάθεση για ζωή, πριν εξαφανιστεί κάτω απ' το βάρος των ρόλων και των υποχρεώσεων, μεταμορφώνεται στο αντίθετο της. Βυθισμένη στις καθημερινές υποχρεώσεις, η ζωή βρίσκεται σε κατάσταση αυτοάρνησης ξανά και ξανά, επανεμφανιζόμενη με τη φιγούρα του σκλάβου: μπροστά σε μια απελπισμένη αναζήτηση χώρου φανερώνεται σαν ένα μακρινό όραμα, φυσικά συσταλμένη, με νευρικό τικ και δωρεάν αγελαία βία. Μήπως για το αβίωτο του σύγχρονου τρόπου ζωής δεν αποτελεί απόδειξη η μαζική διάθεση ψυχοφαρμάκων, αυτή η γενναιόδωρη προσφορά του -ασθμαίνοντος πια- κοινωνικού κράτους; Η κυριαρχία διαχειρίζεται σε κάθε μήκος και τα πλάτος την αιχμαλωσία, δικαιολογώντας εκείνο που η ίδια έχει παράγει: τη μιζέρια. Η εξέγερση έχει ανοιχτούς λογαριασμούς και με τις δύο.


Χωρίς τη βίαια ρήξη με τη συνήθεια καμιά αλλαγή δεν είναι δυνατή. Αυτός ο κόσμος μας δηλητηριάζει, μας περιορίζει σε δραστηριότητες άχρηστες και βλαβερές, μας επιβάλει την αναγκαιότητα του χρήματος και μας στερεί σχέσεις παθιασμένες. Γερνάμε ανάμεσα σε άντρες και γυναίκες δίχως όνειρα, ξένοι σε ένα παρόν που δεν αφήνει χώρο στις πιο γενναιόδωρες ορμές μας.


Μόνο ανατρέποντας τις προσταχτικές του κοινωνικού χωροχρόνου, μπορούμε να φανταστούμε καινούργιες σχέσεις και περιβάλλοντα. Η μέθοδος της διάχυτης επίθεσης είναι ένας τρόπος αγώνα που κουβαλά μαζί του ένα διαφορετικό κόσμο. Η επιθυμία να αλλάξουμε τη ζωή μας το συντομότερο δυνατό είναι και το μοναδικό κριτήριο με το οποίο αναζητούμε τους συνεργούς μας. Σήμερα, ο καθένας από εμάς αποφασίζει σε ποιο βαθμό οι άλλοι δεν μπορούν να αποφασίσουν.

Οι σύγχρονοί μας μοιάζουν να ζουν μηχανικά. Επιδιδόμενοι σε λεπτομερείς και εξωφρενικές δραστηριότητες, με μια ταχύτητα που διαχειρίζεται συμπεριφορές ολοένα και πιο παθητικές, καμουφλάρουν την ανικανότητα τους να ορίσουν την ίδια τους τη ζωή. Αγνοούν την λεπτότητα της άρνησης.


Τίποτα και κανένας δεν μας υποχρεώνει να ζήσουμε. Ούτε καν ο θάνατος. Η ζωή μας είναι μια tabula rasa, ένας άγραφος πίνακας - και γι’ αυτό εμπεριέχει όλες τις πιθανές λέξεις. Με μια τέτοιου είδους ελευθερία δεν μπορούμε να ζήσουμε σαν σκλάβοι. Η σκλαβιά αφορά αυτούς που είναι καταδικασμένοι να ζουν, αυτούς που προορίζονται για την αιωνιότητα. Όχι εμάς.

Μπορούμε και να μην ζούμε - εδώ έγκειται και η πιο ουσιαστική αιτία για να δράσουμε. Αν ο καθένας από εμάς συγκεντρώσει την ισχύ όλων των δραστηριοτήτων που είναι ικανός να φέρει εις πέρας, κανένα αφεντικό δεν θα μπορέσει να μας αφαιρέσει την δυνατότητα της άρνησης. Αυτό που επιθυμούμε να είμαστε ξεκινά με ένα όχι. Από αυτό γεννιέται και ο μοναδικός λόγος για να ξυπνά κανείς το πρωί. Από αυτό γεννιέται και η επιλογή να οπλιστούμε και να επιτεθούμε στην τάξη που μας καταπνίγει: το πιθανό ξεκίνημα μιας υπερβολικής πρακτικής της ελευθερίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: